LỜI GIAO CẢM TRÊN THI TẬP TRĂNG NƯỚC BẾN BỜ XƯA CỦA UYÊN THÚY LÂM

Ngược dòng, tôi thả bước tìm về nguyên thủy của thơ…

T.S. Eliot, nhà thơ đoạt giải Nobel văn học năm 1948 qua sự tiên phong về phong cách mới của thi ca, nói về thơ như sau: ‘’ Thơ không phải là buông thả cảm xúc, nhưng vượt thoát cảm xúc. Nó cũng không phải biểu hiện của cá tính, nhưng vượt thoát cá tính.’’

Lẽ dĩ nhiên, chỉ những ai có cá tính và xúc cảm mới thẩm thấu được sự vượt thoát.

Tôi lại liên tưởng tới Johann Wolfgang von Goethe, tuy trước Eliot cả trăm năm, vẫn đã ngang tàng tuyên bố “phải bắn chết thần tượng để tự cứu mình”.

Goeth–nhà văn, luật sư, thi gia–cũng phản kháng cực lực môi trường hiện hữu, chối bỏ tôn giáo, chỉ trích nền tư pháp đương thời, và, ngay cả, cãi lại chính thân phụ của Ông.

Có phải Goeth muốn và cần vượt thoát những định kiến có sẵn để khám phá cái cùng đích?

Tôi không thể không nghĩ tới Homer, tác giả của hai trường thi Iliad và Odyssey.

Homer không thể nào lê gót đi khắp nơi, hết chốn để kiếm tài liệu, mà một phần từ truyền tụng nhân gian, một phần nghe thủy thủ kể lại. Nhưng-quan trọng hơn hết-vẫn là óc mơ mộng; Con Ngựa Thành Troy, Người Hùng Achilles, hay thành Atlantis dưới lòng biển, tất cả hòa với mơ mộng để thoát thai thành Thơ.

Sự vượt thoát được thể hiện khá thẩm mỹ trong thi ca Đông Phương, như thể thơ haiku của Nhật. Hình ảnh qua ngôn ngữ thường chỉ là khung cửa để người thưởng lãm hướng xa hơn.

Tư tưởng cuối cùng phải thoát được sự gò bó của 17 âm tiết, đòi hỏi cả người làm thơ lẫn người đọc thơ phải bước qua cái cầu ngôn ngữ, để hoàn toàn đến với thi ca.

Tôi còn tham lam để óc tưởng tượng vượt xa hơn thời gian cho phép, xa hơn cả nền văn minh Sumeria, nơi sinh ra bản trường thi Gilgamesh, thi phẩm cổ xưa nhất của nhân loại.

Tôi đi lùi về thuở ngôn ngữ loài người rất phôi thai, chưa có ký tự.

Có phải một hôm nào đó, người thơ của thuở hồng hoang lần đầu tiên bị ráng trời làm cho đăm chiêu, lục lọi trong mớ ngôn ngữ hỗn độn, tung hứng với ngữ âm. Bất chợt người khám phá ra một cái trật tự nào đó để diễn tả cái đẹp.

Rồi Thi ca ra đời!

Và từ đó Thi ca hiện hữu với nhân loại!

*****

Cá nhân tôi đến với thơ có lẽ cũng đơn giản như người thi sĩ thuở hồng hoang, cũng dễ mềm lòng trước nhân vật, cảnh vật, cũng dễ bâng khuâng với đất trời.

Nếu thi nhân và thi ca được xem là sản phẩm của môi trường thì tất cả người làm thơ ở xứ sở tôi, vốn không may mắn vì mấy chục năm chiến tranh, bắt buộc phải chịu ảnh hưởng cuộc chiến, kể luôn hai mặt tích cực cũng như tiêu cực.

Cuộc chiến tuy gọi là chấm dứt, nhưng còn rất nhiều hệ lụy đau thương, mặc nhiên đã đổ mầu mực tím buồn trên rất nhiều trang giấy.

Tập thơ đầu tay này của tôi là gom góp không gian và thời gian của mấy mươi năm, từ lúc còn là học sinh, trải qua thời gian dài dậy học, bao nhiêu năm dài ngụp lặn bể dâu.

Tuy vậy, từ lúc thơ có hình hài (tức là được ghi lại trên giấy) chỉ mới cách đây 8, 10 năm.

Cuộc hành trình thi ca này sở dĩ có được, một phần, nhờ sự tập hợp giao lưu với nhiều văn thi hữu. Chúng tôi gặp nhau ở khung trời đam mê cái đẹp và nối kết bằng ngôn ngữ thơ.

Đặc biệt phải kể đến hai nhóm thân hữu là Nhóm Anh Chị Em Văn Nghệ Sĩ Boston và nhóm thứ nhì là gần năm mươi Anh Chị hội viên của Hội Văn Nghệ Tự Do có trụ sở tại Orlando. Giao lưu nhiều năm trời bên nhau, đông đảo bạn hữu xướng họa cùng nhau đã tạo môi trường cho tôi sáng tác.

Cám ơn các bạn đã khuyến khích và giúp đỡ cho tôi, cũng vào lúc thời gian vừa đủ lắng đọng, để gom được thành Tập thơ khiêm nhường này.

Có người nói rằng mỗi người Việt Nam là một nhà thơ. Câu nói trào phúng này, theo tôi có mấy phần là sự thật.

Một người nếu được nuôi bằng sữa mẹ và ca dao, lớn lên không phải chỉ bằng chén cơm thôi, mà còn chan đầy câu hò điệu hát, làn điệu dân ca, thì người ấy có làm thơ cũng không phải điều ngạc nhiên.

Nếu nói thơ là vượt thoát thì tôi ước mơ tất cả chúng ta sẽ tung cánh hồng bay bổng…

UYÊN THÚY LÂM
MÙA ĐÔNG NĂM 2014